Rüzgâr Nasıl Oluşur? Rüzgar Enerjisi Nedir?

Hava basıncı farklılığı nedeniyle oluşan rüzgarlar, insanlık açısından büyük bir öneme sahiptir. Hava ısısının dengelenmesi bir yana, rüzgâr, “yenilenebilir enerji” kaynaklarından biridir. Temiz enerji ve yenilenebilir enerji hakkında detaylı bilgiye ulaşmak için bu yazımıza göz atabilirsiniz.

Rüzgâr Nasıl Oluşur?

Rüzgârın oluşumundaki temel unsur havadaki ısı farklıklarıdır. Havadaki sıcaklık arttıkça ortamda yer alan atom parçacıkları daha hızlı hareket etmeye başlar ve enerji düzeyleri artış gösterir. Soğuk havalarda ise atomların hareketleri yavaşladığı için enerjileri de düşer. Bu sebeple rüzgâr oluşumu ile beraber mevsimsel şartlara bağlı olarak rüzgârın şiddeti de değişkenlik gösterir.

Rüzgâr Enerjisi Nedir?

Yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan rüzgâr enerjisi, çevre sağlığının başlıca destekleyici faktörüdür. Rüzgâr enerjisi, atmosferdeki sıcak ve soğuk havanın yer değiştirmesi sonucu oluşan rüzgârın kinetik enerjisinin önce mekanik daha sonrasında da elektrik enerjisine dönüştürülmesidir. İnsanlık tarihinde yel değirmenlerinden su pompalamaya kadar tarımın birçok noktasında kullanılmıştır.

Günümüzdeki rüzgar türbinleri ve enerji sistemleri ise modern anlamda ilk kez Danimarka’da, 1891’de Paul La Cour’un rüzgâr enerjisiyle elektrik türbini inşa etmesi ile hayatımıza girmiştir.

Rüzgâr Enerjisinin Kullanım Alanları Nelerdir?

Rüzgâr enerjisi en çok endüstriyel üretim için kullanılsa da son yıllarda birçok farklı alanda kullanılmaya başlamıştır;

• Park, bahçe, cadde ve sokak aydınlatmaları,
• Sanayi
• Sulama sistemleri,
• Sinyalizasyon.

Çevre dostu olması, yakıt maliyetlerini minimize etmesi sebebiyle enerji üretimi içerisindeki payı giderek artmaktadır.

Rüzgâr Enerjisinden Elektrik Üretimi

Rüzgârın kinetik enerjisini kullanarak elektrik enerjisi üreten türbinler dönme eksenine bağlı olarak;

• Eğik Eksenli
• Yatay Eksenli
• Dikey Eksenli

diye adlandırılır. Rüzgârın türbin pervanelerini döndürmeye başlaması ile kinetik enerji önce mekanik daha sonrasında da jeneratör yardımıyla elektrik enerjisine dönüşür ve endüstriyel işletmelerden evlere kadarsosyal hayatın birçok noktasında kullanılır.

Türkiye’de Rüzgar Enerjisi

Türkiye, rüzgâr enerjisi bakımından dünyanın en şanslı coğrafyalarından birine sahiptir. Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi (GWEC) Küresel Rüzgar Raporu 2022'den yapılan derlemeye göre, ülkemiz, Azerbaycan, Avustralya ve Sri Lanka en yüksek deniz üstü rüzgar enerjisi potansiyeline sahip ilk 4 ülkededir. Aynı raporda “deniz üstü rüzgâr enerjisinin” ölçeklendirilebilir, rekabetçi ve etkili bir temiz enerji kaynağı olduğuna da dikkat çekilmiştir. Henüz “deniz üstü rüzgâr enerjisi” santraline sahip olmayan ülkemizin bu alandaki potansiyeli ise 70 gigavat olarak hesaplanmıştır.

Türkiye’nin Rüzgar Enerjisi Gücü

Rüzgâr enerjisinin önemi 1992 yılında fark edilmiş ve T.C Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından Türkiye Rüzgâr Enerjisi Birliği (TÜREB) kurumuştur. Türkiye’nin bu alandaki en güçlü sivil toplum kuruluşlarından biri olan TÜREB, Avrupa Rüzgâr Enerjisi Birliği (Wind Europe) ve Küresel Rüzgar Enerji Konseyi (GWEC) üyesidir ve sektördeki gelişmeleri yakından takip ederek enerjide maksimum karlılık amacına yönelik çalışmaları organize eder. Ülkemizin en önemli ithalat kalemlerinden biri olan ve yalnızca 2019 yılında 41 milyar 184 milyon 553 bin dolar tutarında ithalatın gerçekleştiği enerji sektörünün ülke içerisinde kaynaklarla karşılanabilmesi en önemli ihtiyaçlardan biridir. Türkiye'nin karasal rüzgâr enerjisi kurulu gücü 11 gigavat seviyesindedir. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) modeli kapsamında, Türkiye, 2030'a kadar 20 gigavat rüzgâr kurulu gücünü elektrik sistemine dahil etmeyi planlamaktadır.

Temmuz 2019 itibariyle ülkemizdeki rüzgar enerjisi santrali (RES) sayısı 183, kurulu türbin sayısı 3155’e ulaşmıştır. Halen inşası devam eden RES sayısı ise 17’dir. Aktif santrallerden üretilen 7615 MWm ülkemizin toplam elektrik ihtiyacının % 7.40’ını karşılayabilecek güçtedir.

RES’lerde üretilen enerjinin bölgesel dağılımı

• Ege Bölgesi: % 37,74
• Marmara Bölgesi: % 34,04
• Akdeniz Bölgesi: % 13,11
• İç Anadolu Bölgesi: % 10,05
• Karadeniz Bölgesi: % 3,68
• Güneydoğu Anadolu Bölgesi: % 1,22
• Doğu Anadolu Bölgesi: % 0,15

Rüzgâr Enerjisine İlgi Büyümeye Devam Ediyor

Teknoloji hızla gelişmeye devam ediyor. Bu gelişmeler ve rüzgâr jeneratörlerindeki inovatif çalışmalar elektrik üretimini giderek daha verimli hale getirmiş durumda. Ulusal Enerji Ajansı’nın (IEA) verilerine göre 1990 ile 2018 yılları arasında dünyada rüzgâr enerjisinden toplam 1.273.409 gigawatt elektrik üretilmiştir. Çin, 350 bin GW’lık elektrik üretimi ile ilk sırayı alırken, 250 bin GW’lık üretimi ile Amerika Birleşik Devletleri ikinci sırada geliyor. Almanya 100 bin GW’lık elektrik üretimi ile üçüncü sırada. İngiltere ve Hindistan ise ilk 5’te yer almakta…

Küresel Rüzgâr Enerjisi Konseyi (GWEC) tarafından yayımlanan Küresel Rüzgâr 2019 raporu, rüzgâr enerjisine olan ilginin artışını gösteriyor. Rapora göre sadece 2019 yılında dünya çapında 60,4 GW kapasiteli rüzgâr santrali kuruldu. Bu sayı, rüzgâr enerjisine yapılan yatırımların önceki yıla oranla %19’luk bir artış yaşadığını gösteriyor.

Rüzgar Enerjisine Neden Yatırım Yapmalıyız?

Yenilenebilir enerjiye yatırım yapmak küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğini önlenmesinde büyük önem arz ediyor. Türkiye’nin rüzgar enerji potansiyeli çok büyük. Özellikle deniz üstü rüzgar enerji potansiyelinde dünyada ilk 4 ülkeden biriyiz.

Bu gücü değerlendirerek temiz, yeşil ve yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmak elimizde. Türkiye’nin enerji ihtiyacını karşılarken geleceğimize yatırım yapabilir, iklim değişikliğini önlemeye katkıda bulunabiliriz. İşte bu yüzden rüzgar enerjisi büyük öneme sahip.

Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi (GWEC) Küresel Rüzgar Raporuna göre, Türkiye Azerbaycan, Avustralya ve Sri Lanka ile en yüksek deniz üstü rüzgar enerjisi potansiyeline sahip ilk 4 ülke arasında.

İklim değişikliğinin etkilerini azaltmak ve gelecek nesillere yaşanılabilir bir dünya miras bırakmak için rüzgar enerji potansiyelimizi geliştirmemiz şart. Enerjisa Enerji olarak bu bilinç ile yenilenebilir enerjiye yatırım yapıyoruz ve yatırımlarımızı her sene artırıyoruz.